ShipGoo001 – Sự Sống Mới Kỳ Thú Từ Lòng Tàu Cũ

1. Một phát hiện tình cờ làm thay đổi cách nhìn về sự sống

Trong một đợt khảo sát thường niên của Viện Khoa học Hồ Lớn Hoa Kỳ tại hồ Erie năm 2024, nhóm nghiên cứu đã phát hiện một lớp chất nhờn màu đen, đặc, không tan trong nước và không cháy, nằm bám trên vách ngăn và ống dẫn dầu của một con tàu nghiên cứu cũ.

Sau quá trình phân tích sâu, họ đặt tên tạm thời cho mẫu vật này là ShipGoo001 – một “sinh chất” không xác định trước đó, và chứa đựng DNA hoàn toàn mới với cấu trúc dị biệt.

 “Tôi đã làm vi sinh 25 năm, nhưng chưa từng thấy chuỗi gen nào như vậy trong cơ sở dữ liệu” – Trưởng nhóm giải trình tự tại phòng thí nghiệm Đại học Michigan chia sẻ.

2. ShipGoo001 là gì? – Sinh vật, hợp chất, hay cả hai?

Các phân tích ban đầu cho thấy ShipGoo001:

+ Có tính chất sinh học hoạt hóa: tự phục hồi sau bị tách rời hoặc đun nóng nhẹ

+ Có cấu trúc chất nền chứa chuỗi RNA và DNA lạ chưa từng có trong hệ thống gen sinh vật đã biết

+ Phát triển chậm trong môi trường lạnh – ẩm – thiếu sáng

+ Không bị phân hủy bởi các loại enzyme thông thường, kể cả protease hoặc lipase mạnh

Điều này gợi ý rằng đây có thể là một dạng sinh vật vi sinh vật dạng biofilm cực đoan, hoặc hợp chất sinh học kết hợp với vật liệu phi sinh, được sinh ra trong điều kiện khắc nghiệt nhân tạo.

3. Vì sao phát hiện này có giá trị khoa học lớn?

- Khám phá sinh học: Mở rộng ranh giới sự sống: không phải chỉ ở thiên nhiên hoang dã, mà cả trong "môi trường nhân tạo" như lòng tàu.

- Y học – dược phẩm: Chất nền chống phân hủy có thể là gợi ý cho vật liệu sinh học siêu bền, hoặc màng bọc enzyme ổn định.

- Môi trường cực đoan: Là mô hình sống trong điều kiện khắc nghiệt – tương tự môi trường tàu vũ trụ, trạm vũ trụ ISS, hố biển sâu.

- Kháng sinh tự nhiên mới? Các chủng vi sinh vật mới thường mang gen có tiềm năng sinh ra hoạt chất chống vi khuẩn, nấm hoặc virus.

4. ShipGoo001 – Một lời nhắc: Sự sống có thể ở bất kỳ đâu

Phát hiện này đang được so sánh với các trường hợp khám phá "extremophile" – sinh vật sống ở môi trường cực đoan như suối axit, miệng núi lửa hoặc tầng băng vĩnh cửu. Tuy nhiên, điểm đặc biệt ở ShipGoo001 là nó phát triển trong môi trường hoàn toàn do con người tạo ra, không có ánh sáng, dưỡng khí hay chất hữu cơ rõ rệt.

 “ShipGoo001 chứng minh rằng sự sống không chỉ tồn tại, mà còn thích nghi – tiến hóa – và âm thầm tồn tại ở nơi chúng ta không bao giờ nghĩ tới.”

Kết luận: ShipGoo001 không chỉ là một sinh chất lạ. Nó đặt ra câu hỏi: Chúng ta hiểu gì về sự sống quanh mình? Bao nhiêu “hệ sinh thái vi mô” đang tồn tại ngay trong các hầm máy lạnh, giếng dầu, nhà máy đóng tàu hay hầm thải công nghiệp? Nếu chúng ta biết quan sát sâu hơn, ngay cả vết nhờn trên một con tàu cũ cũng có thể là cánh cửa mở ra một thế giới sinh học chưa từng biết đến.

Nguồn: Viện Khoa học Hồ Lớn (Mỹ), Science Magazine, Nature Microbiology.