Tiểu hành tinh 2022 YS5 – “Vị khách” vũ trụ bay sát Trái Đất ngày 17/7

1. Một tiểu hành tinh "cỡ toà nhà" đang áp sát hành tinh chúng ta

Vào ngày 17/7/2025, tiểu hành tinh có tên 2022 YS5 sẽ bay ngang qua Trái Đất ở khoảng cách đủ gần để các đài thiên văn lớn trên thế giới dõi theo sát sao. Với kích thước ước tính khoảng 30 mét, tương đương một tòa nhà 8 tầng, vật thể này có thể tạo ra vụ nổ mạnh tương đương hàng chục kiloton TNT nếu va chạm – tuy nhiên, NASA khẳng định đây không phải là mối đe dọa trong lần tiếp cận này.

2. Cơ hội quan sát hiếm có và "bài tập diễn tập" cho giới khoa học

- Khoảng cách tiếp cận: ~3,2 triệu km (~8,3 lần khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trăng).

- Tốc độ di chuyển: ~33.000 km/h.

- Thời gian quan sát tốt nhất: Đêm 16–17/7 (theo giờ Việt Nam), qua kính thiên văn tầm trung.

=> Việc bay sát Trái Đất giúp các nhà khoa học thu thập dữ liệu về quỹ đạo, thành phần bề mặt, hình dạng và chuyển động quay của tiểu hành tinh – rất quan trọng cho việc thiết kế các hệ thống phòng thủ hành tinh.

3. Vì sao chúng ta không thể xem nhẹ?

- Dù không đe dọa lần này, 2022 YS5 thuộc nhóm NEO – Near-Earth Object và được NASA đưa vào danh sách cần theo dõi định kỳ.

- Các vật thể cỡ nhỏ (10–50m) từng gây hậu quả nghiêm trọng như sự kiện Chelyabinsk năm 2013 ở Nga – làm bị thương hơn 1.600 người dù không va chạm trực tiếp.

- Nếu tiếp cận theo góc nghiêng thấp, các tiểu hành tinh dạng này có thể nổ tung trong khí quyển, tạo sóng xung kích và tàn phá khu vực rộng lớn.

4. Hướng tới phòng thủ hành tinh – Không chỉ là khoa học viễn tưởng

Các tổ chức như NASA, ESA, JAXA hiện đang phát triển các chương trình phòng vệ vũ trụ:

+ DART (NASA): đâm lệch hướng tiểu hành tinh Dimorphos thành công năm 2022.

+ Hera (ESA): sẽ tiếp cận lại Dimorphos để đo hiệu quả va chạm vào năm 2026.

+ NEOMIR (ESA): hệ thống vệ tinh tương lai phát hiện tiểu hành tinh từ phía Mặt Trời (hiện tại còn là điểm mù quan sát lớn).

Kết luận: Sự kiện 2022 YS5 tuy an toàn, nhưng là cảnh báo nhẹ nhàng từ vũ trụ về mức độ cần thiết của các chương trình theo dõi vật thể gần Trái Đất. Khi chúng ta ngày càng phát triển khả năng quan sát, xử lý và phòng thủ, những mối nguy hiểm không còn là “thiên tai bất ngờ”, mà là thách thức có thể kiểm soát bằng khoa học.

Nguồn: NASA CNEOS, ESA NEOCC, Times of India Science.