TOI‑2431 b – Hành tinh “đá nóng” với quỹ đạo siêu ngắn chỉ 5,4 giờ

1. Bề mặt hành tinh: “Hỏa ngục” của dung nham

Với chu kỳ cực ngắn, TOI‑2431 b quay sát sao mẹ tới mức bề mặt luôn hứng chịu lượng bức xạ cực lớn, khiến nhiệt độ đạt tới 2.000 Kelvin – đủ để nhiều kim loại bốc hơi và tạo thành khí quyển mỏng của hơi kim loại và bụi nóng.

Đây được gọi là dạng “lava planet” – hành tinh dung nham, nơi mặt ban ngày chảy như chất lỏng, mặt đêm đóng thành thủy tinh basalt dưới nhiệt độ vẫn cực cao.

2. Ý nghĩa khoa học

TOI‑2431 b nằm trong nhóm hành tinh cực đoan có thể giúp:

+ Nghiên cứu quá trình bay hơi khí quyển (atmospheric escape) – hiện tượng khiến nhiều hành tinh mất bầu khí quyển khi quay quá gần sao chủ.

+ Kiểm tra độ bền của hành tinh đá dưới tác động hấp dẫn mạnh và nhiệt độ cao, từ đó hiểu rõ hơn về quá trình tiến hóa hành tinh trong điều kiện khắc nghiệt.

+ Khám phá vùng “hạn mặn” quỹ đạo (hot zone) – nơi rất ít hành tinh có thể tồn tại ổn định.

3. Cơ hội quan sát và nghiên cứu tiếp theo

NASA và ESA dự kiến sử dụng các kính thiên văn quang phổ thế hệ mới (JWST, Ariel) để:

+ Phân tích phổ hồng ngoại của TOI‑2431 b để xác định cấu trúc khí quyển (nếu có).

+ Theo dõi hiện tượng tidal decay (hành tinh bị kéo ngày càng gần sao mẹ).

+ Xác định liệu TOI‑2431 b có lõi sắt siêu đậm đặc, cho phép nó sống sót lâu hơn dự đoán hay không.

Tổng kết: TOI‑2431 b không phải là nơi con người có thể đặt chân tới – nhưng nó là cửa sổ vũ trụ đặc biệt, phản ánh khả năng tồn tại cực đoan của hành tinh đá. Những phát hiện như vậy giúp con người hiểu sâu hơn về ranh giới sự sống, cấu trúc hành tinh, và lịch sử tiến hóa của các hệ sao trong vũ trụ.

Nguồn: NASA TESS Mission, Astrophysical Journal Letters (2025), ESA Science Portal, The Sun UK.